Kürt Dünyası’nda geçen haftaya, Irak Kürdistan Bölgesi’nin (IKB) Süleymaniye vilayetinde yaşanan SİHA saldırısı, İran’a muhalif Kürt partilerin kamplarının kapatılması, İran’daki gösterilerde 162 kişinin gözaltına alınması, IKB’nin duran petrol ihracatı nedeniyle yaşanan finansal gelişmeler öne çıktı.
Süleymaniye’ye SİHA saldırısı
Süleymaniye sınırında yer alan ve daha çok helikopter eğitimi için kullanılan Erbet Hava Üssü’ne 18 Eylül’de henüz kimsenin direkt üstlenmediği ancak Türkiye’den yapılmış olabileceği iddia edilen bir SİHA saldırı gerçekleştirildi.
Kürdistan Yurtseverler Birliği’ne (KYB) bağlı ve ABD destekli Anti-Terör Timleri’nin eğitimi sırasında meydana gelen saldırıda 3 tim üyesi hayatını kaybederken 3’ü de yaralandı.
Irak Silahlı Kuvvetler Komutanlığı Sözcüsü Tümgeneral Yahya Resul, yaptığı yazılı açıklamada saldırıyı gerçekleştiren SİHA’nın Türk hava sahasından Irak’a girdiğini belirterek Türkiye’yi işaret etti.
Resul açıklamasında şunları kaydetti:
“18 Eylül tarihinde Türkiye hava sahasından bir drone Irak hava sahasına girdi. Ardından Süleymaniye’deki hava üssünü bombaladı. Irak’ın bu ihlallere bir sınır koyma hakkı vardır.”
KYB lideri Bafil Talabani ise KYB’nin resmi internet sitesi PUK Media üzerinden 18 Eylül’de yayınladığı yazılı açıklamada, saldırı için “terör” ifadesini kullandı.
Talabani’nin “Türkiye’ye karşı Irak Mahkemesi tarafından dava açılması için” Bağdat’taki tüm Şii siyasi parti liderleri ile görüşme yaptığı öğrenilirken, 20 Eylül’de Irak Yüksek Yargı Konseyi Başkanı Faik Zeydan ile de Bağdat’ta görüşerek, “Irak’ın egemenliğini çiğneyenlere karşı yasal bir tutum sergilenmesi çağrısında bulunduğu” kaydedildi.
Saldırı sonrası ithamlara ilişkin Türkiye tarafından açıklama Dışişleri Bakanlığı’ndan geldi. 19 Eylül’de yapılan açıklamada, saldırıyla ilgili iddialar doğrulanmadı ancak yalanlama da yapılmadı. Açıklamada, “Patlama esnasında, KYB’ye bağlı ‘Terörle Mücadele Grubu’ mensuplarının PKK/YPG’li teröristlerle birlikte talim yapmakta oldukları anlaşılmaktadır” denildi.
Irak Kürdistan Bölgesi Hükümeti Başbakan Yardımcısı Kubat Talabani’nin 20 Eylül’de Avrupa Birliği’nin Irak Büyükelçisi’ni kabul ettiği görüşmeye dair yaptığı açıklamada ise Türkiye’nin iddia ettiğinin aksine hava üssünde “KYB’ye ait Anti Terör Timleri dışında herhangi bir gücün bulunmadığı” belirtildi.
Kürt partilerin kampları tamamen boşaltıldı
İran ve Irak merkezi hükümeti arasında Mart’ta yapılan güvenlik anlaşması kapsamında IKB’de 40 yıldan uzun bir süredir konuşlu bulunan İran’a muhalif İran-Kürdistan Demokrat Partisi (PDKİ), Komala ve Kürdistan Özgürlük Partisi (PAK) kamplarının kapatılması için 11-19 Eylül tarihleri arasında yoğun bir diplomasi trafiği yaşandı.
Son olarak Irak’ın ulusal haber ajansı INA’da 20 Eylül’de yer alan açıklamada, “İran ve Irak arasındaki ortak güvenlik anlaşmasının uygulanması için oluşturulan Yüksek Komisyon’un, İran’a muhalif tüm grupların kamplarını boşalttığını duyurduğu” aktarıldı.
Süleymaniye merkezli Westga News ise 20 Eylül’de yayınladığı haberde Irak sınır muhafızlarına ait birliklerin Irak bayrağı ile söz konusu kamp bölgelerinde konuşlandıklarına dair fotoğraflar paylaştı.
Komala’nın üst düzey yöneticilerinden Ahmed Hüseyin Penahi, Süleymaniye merkezli Hawlati Gazetesi’ne 20 Eylül’de yaptığı açıklamada, “Kürdistan Bölgesi’nin herhangi bir sorun yaşamaması için güçlerimizi sınır üzerinden çektik. Kamplarımızda da sadece siviller ikamet ediyor” dedi.
Kerkük’te yeniden dört dilli hayat
Irak’ta Saddam Hüseyin rejiminin 2003’te devrilmesinden sonra ABD öncülüğünde yeniden yazılan anayasada IKB ve Irak merkezi hükümeti arasında ‘tartışmalı bölge’ olarak kabul edilen Kerkük’te, yerel düzeydeki tüm resmi yazışmalar gerekli görülmesi halinde dört dilde yapılabilecek.
Kerkük’teki tüm resmi daireler ve kurumların levhaları 2003’ten beri Arapça, Kürtçe, Süryanice ve Türkçe olarak yazılıyordu. Ancak 25 Eylül 2017’deki IKB Bağımsızlık Referandumu sonrası Bağdat hükümeti tarafından atanan Arap Vali Rakan el Cuburi, levhalarda sadece Arapça’nın kullanılması nedeniyle eleştirilmişti.
Son olarak 18 Eylül 2023’te vilayetteki tüm kurumlara resmi bir yazı gönderen valilik, tüm yazışmalar ve levhalarda yeniden dört dile yer verilmesini ve herkesin bu kurala uymasını istedi.
Gelişme Türkiye medyasında ve sosyal medyasında “Kerkük’te Türkçe’nin resmi dil ilan edildiği” şeklinde aktarıldı.
162 kişiye Emini gözaltısı
Hawlatti Gazetesi’nde yer alan haberde, Kürdistan İnsan Hakları Gözlemevi verilerine dayandırılarak Emini’nin birinci ölüm yıldönümü dolayısıyla İran’ın Kürt kentlerinde halka yönelik yoğun baskı uygulandığı kaydedildi.
Haberde, 23 Ağustos’tan 22 Eylül’e kadar toplamda Rojhelat (İran’ın batısındaki Kürt bölgeleri) bölgesinde 162 kişinin gözaltına alındığı bu kişilerden bazılarının da tutuklandığı ifade edildi.
‘Tahran’a IŞİD saldırısı girişimi’ iddiası
İran’ın yarı resmi Tasnim Haber Ajansı’nın geçtiği bir güvenlik haberi Kürt medyasında geniş yer buldu.
Habere göre başkent Tahran’da aynı anda 30 bombanın patlatılmak istendiği bir saldırı girişimi önlendi.
Ayrıca IŞİD üyesi oldukları iddia edilen 28 kişinin operasyon sonucu yakalandığı, zanlıların IKB, Pakistan, Afganistan ve Suriye’deki selefi gruplarla bağlantılarının olduğu ileri sürüldü.
6 milyar dolar petrol zararı
IKB Dış İlişkiler Dairesi Başkanı Sefin Dizayi, Rudaw Medya Ağı’na 23 Eylül’de verdiği röportajda Bağdat ve Ankara arasında yaşanan anlaşmazlıklar nedeniyle Mart ayından bu yana duran petrol ihracatı zararına değindi.
Dizayi, “6 aylık ihracat kesintisi nedeniyle Kürdistan Bölgesi ve Irak Merkezi Hükümeti’nin bütçesinin finansal kaybı 6 milyar dolara ulaştı” dedi.
